Operacja ortognatyczna to zabieg chirurgiczny, który ma na celu zmianę położenia struktur w obrębie szczęki lub żuchwy, nosa albo bródki. Właściwie zaplanowana i przeprowadzona operacja ortognatyczna pozwala uzyskać prawidłowy zgryz i poprawić estetykę rysów twarzy, jak również przywrócić prawidłową funkcję żucia oraz poprawić komfort w zakresie oddychania i wymowy. W związku z faktem, że jest to procedura inwazyjna, pacjenci często się jej obawiają. Zastanawiają się również, czy jest konieczna i czy wystarczające nie będzie postępowanie ortodontyczne. Wyjaśniamy, na czym polegają zabiegi w ramach chirurgii ortognatycznej i jak najlepiej się do ich przygotować.
Operacja ortognatyczna – dla kogo?
Dawniej szkieletowe wady zgryzu leczono wyłącznie z wykorzystaniem aparatu ortodontycznego (czyli przez tzw. kamuflaż ortodontyczny). Wadą takiego rozwiązania jest to że zmienia się wyłącznie położenie zębów przy niezmienionej pozycji żuchwy i szczęki. Może to skutkować znacznym pogorszeniem profilu twarzy.
Operacja ortognatyczna jest rozwiązaniem dla osób, u których stwierdzono nieprawidłowości, takie jak:
– zgryz głęboki,
– retrogenia (tyłożuchwie morfologiczne),
– progenia (przodozgryz),
– mikrognacja (niedorozwój szczęk)/mikrogenia (niedorozwój żuchwy),
– makrogenia (wielkożuchwie),
– laterogenia (boczne przemieszczenie żuchwy),
– dysproporcje oraz deformacje wynikające z rozszczepienia podniebienia/wargi,
– znaczne asymetrie w obrębie rysów twarzy.
Operacja ortognatyczna a kwestie bezpieczeństwa
Operacje ortognatyczne odbywają się w ramach chirurgii planowej. Zabieg operacyjny poprzedzają konsultacje specjalistyczne oraz badania obrazowe i laboratoryjne. Odpowiednie przygotowanie do operacji ortognatycznej oraz wysokie kwalifikacje i doświadczenie operatora są gwarancją bezpieczeństwa całej procedury. Należy jednak mieć na uwadze, że operacja ortognatyczna jest zabiegiem inwazyjnym i wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym. Wystąpienie powikłań jest więc możliwe. Współczesna medycyna dysponuje jednak szerokim spektrum rozwiązań, aby radzić sobie z tego typu problemami.
Przygotowanie do operacji ortognatycznej
Operacja ortognatyczna to poważny zabieg chirurgiczny, który wymaga od pacjenta dużego zaangażowania, a od zespołu specjalistów gruntownego przygotowania. Bardzo często leczenie operacyjne poprzedzone jest leczeniem ortodontycznym (w celu dekompensacji wady), które trwa nawet do półtora roku. Kompleksowa terapia wymaga najczęściej współpracy lekarzy innych specjalności, między innymi laryngologa, jak również fizjoterapeuty.
Proces kwalifikacji do zabiegu
Proces kwalifikacji do operacji ortognatycznej zaczyna się od konsultacji z chirurgiem szczękowo-twarzowym. Lekarz ustala plan leczenia, zleca konieczne badania i kieruje pacjenta na konsultację z lekarzami innych specjalności. Ortodonta planuje przebieg leczenia ortodontycznego, które wymagane będzie przed operacją ortognatyczną i zazwyczaj trwa od pół roku do roku (czasami potrzebne może być dłuższe leczenie).
Na etapie przedoperacyjnym tworzone są i prezentowane pacjentowi wirtualne modele 3D prezentujące przewidywany efekt operacji i spodziewany po zabiegu wizerunek.
Przed operacją konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych, w skład których wchodzi przeważnie morfologia krwi obwodowej, oznaczenie grupy krwi, kreatynina, markery stanu zapalnego (OB i CRP), parametry krzepliwości krwi (czas koalinowo-kefalinowy, czas protrombinowy) oraz przeciwciała HCV, przeciwciała HIV i antygen Hbs. Zazwyczaj wymagane jest również posiadanie aktualnego RTG klatki piersiowej oraz EKG.
Opieka psychologiczna przed i po operacji
Wskazane jest, aby pacjent zarówno przez zabiegiem, jak i po jego przeprowadzeniu korzystał ze wsparcia psychologicznego. Operacja ortognatyczna to inwazyjna procedura chirurgiczna, która dodatkowo wiąże się z pewnym zakresem zmian w wyglądzie. Odpowiednie przygotowanie psychologiczne oraz opieka pozabiegowa psychologa pozwalają omówić obawy natury emocjonalnej i mogą realnie zmniejszać poziom stresu.
Przygotowanie do znieczulenia ogólnego
Przed znieczuleniem ogólnym (tzw. narkozą) należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza. Jest to kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjenta i powodzenia operacji. Zazwyczaj zalecane jest, aby nie jeść i nie przyjmować gęstych płynów na minimum 6 godzin i nie pić minimum 2 godziny przed zabiegiem. Należy omówić wcześniej z lekarzem kwestie wszystkich przyjmowanych leków. Niektóre z nich zażywa się bez zmian, inne trzeba odstawić a jeszcze inne zastąpić we wskazanym czasie. Ze szczególną uwagą postępować powinni cukrzycy oraz osoby, które przyjmują na stałe leki zmniejszające krzepliwość krwi. Niezastosowanie się do zaleceń może spowodować powikłania groźne dla zdrowia i życia.
Torba do szpitala – co spakować
Wybierając się na oddział należy przede wszystkim pamiętać o zabraniu dowodu osobistego i dokumentacji medycznej, w tym wyników badań, których dokładna lista zostaje przekazana pacjentowi na etapie kwalifikacji do zabiegu. Trzeba również zabrać przyjmowane na stałe leki, dwie pidżamy/dres, szlafrok, przybory toaletowe, artykuły higieniczne i obuwie na zmianę (najlepiej klapki). Dobrze jest mieć ze sobą niegazowaną wodę mineralną w małych butelkach (np. o pojemności 0,5 litra).
Przebieg operacji ortognatycznej
Przed przystąpieniem do operacji pacjent jest poddawany znieczuleniu ogólnemu. Czas trwania operacji ortognatycznej zależy od rodzaju zabiegu oraz stopnia skomplikowania przypadku. Zwykle trwa od 2 do 4 godzin. Podczas operacji chirurg wykonuje nacięcia w kościach twarzy, a następnie przesuwa je w odpowiednie miejsce, aby uzyskać prawidłowy zgryz i harmonię w budowie twarzy. Zabieg wykonywany jest przez chirurga szczękowo-twarzowego. Wyróżnia się operacje jednoszczękowe (zabieg dotyczy szczęki bądź żuchwy) oraz dwuszczękowe (zabieg dotyczy jednocześnie szczęki oraz żuchwy.)
Rekonwalescencja po operacji ortognatycznej
Szacunkowo powrót do pełnej sprawności po operacji ortognatycznej trwa do 10 miesięcy. Zazwyczaj jednak po 2-3 tygodniach pacjent może wrócić do wykonywania obowiązków w pracy lub nauki szkolnej. Przebieg i dokładny czas rekonwalescencji uzależniony jest od kilku czynników, wśród których do najważniejszych zaliczamy zakres operacji, indywidualne predyspozycje w zakresie gojenia, wiek oraz ogólny stan zdrowia pacjenta.
Po operacji należy wprowadzić czasowe zmiany w żywieniu, unikać spożycia alkoholu, unikać intensywnych treningów oraz przestrzegać ścisłej higieny jamy ustnej i obszaru operowanego, zgodnie z zaleceniami lekarza. Wskazana jest również fizjoterapia.
Fizjoterapia po zabiegach ortognatycznych
Zgodnie ze złotymi standardami fizjoterapia po operacji ortognatycznej powinna rozpocząć się w tzw dobie zerowej, czyli w dniu przeprowadzenia zabiegu. Jeśli nie jest to możliwe, zaleca się rozpoczęcie fizjoterapii w pierwszym tygodniu od operacji. Celem zabiegów fizjoterapeutycznych na tym etapie jest przede wszystkim łagodzenie bólu pooperacyjnego, wygaszanie stanu zapalnego i redukcja obrzęku. Fizjoterapia poprawia krążenie, usprawnia oddychanie i połykanie, stymuluje zrastanie się kości i wpływa pozytywnie na przywrócenie ruchomości oraz elastyczności skóry twarzy.
Po operacjach ortognatycznych w ramach fizjoterapii stosuje się między innymi:
– drenaż limfatyczny (forma masażu)
– kinesiotaping (aplikacja specjalnych plastrów – tzw. tejpów – które ułatwiają przepływ limfy oraz krwi i wspierają struktury mięśniowe)
– laseroterapię niskoenergetyczną
– wolnozmienne pole magnetyczne
– maskę chłodzacą
Skontaktuj się z kliniką Ortognatyka i dowiedz się więcej na temat przygotowania do operacji ortognatycznej!
Artykuł partnera
